Welkom door dagvoorzitter Dr. Anneke Vinke

Anneke Vinke is opgeleid als orthopedagoog en geregistreerd als Gz-psycholoog, Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) en Orthopedagoog Generalist. Zij specialiseerde zich in interlandelijke adoptie, pleegzorg en kinderbescherming. Zij is een allround gedragswetenschapper die bij voorkeur praktisch werk met cliënten en cliëntsystemen combineert met onderzoeks-, ontwikkelings-, advies-, en trainingsactiviteiten.

Keynote 1 Dr. Nelleke Nicolai – “Hou me vast en laat me los”

In haar bijdrage gaat Nelleke kort in op de geschiedenis van het concept desorganisatie van de gehechtheid, met name de intergenerationele overdracht. Daarna zal ze dieper ingaan op de herhalingsscenario’s die de therapeutische relatie een mijnenveld van wantrouwen en angst kunnen maken. Tenslotte zal ze bespreken hoe daar mee om te gaan en wat te vermijden.

Leestips
Beebe, B & Lachman, (2013). The origins of attachment. Infant research and adult treatment. New York. Routledge
Brown. D. & Elliott, D.S. (2016). Attachment disturbances in adults, treatment for comprehensive repair. New York, Norton.

Kort CV
Nelleke J Nicolai (1947) heeft sinds 1978 patiënten met een voorgeschiedenis van trauma en geweld behandeld. Ze volgde in de jaren negentig van de vorige eeuw een opleiding bij Mary Main en Eric Hesse in het beoordelen en scoren van het Gehechtheidsbiografisch Interview (GBI), in het Engels het Adult Attachment Interview of AAI en is sindsdien geïnteresseerd geraakt in de achtergrond van desorganisatie van gehechtheid. Ze redigeerde het Handboek Psychotherapie na Seksueel geweld en schreef over Vrouwenhulpverlening, Empathie, Emotieregulatie en in 2020 In Levende Lijve, over het lichaam in de psychotherapie. Daarnaast publiceerde zij artikelen over trauma, desorganisatie, gehechtheid, emotieregulatie en overdracht/tegenoverdracht in traumatherapie

Keynote 2 Drs. Renate Geuzinge – ‘Het is en blijft toch je moeder’: Afscheid nemen van traumatische hechtingsrelaties

De allereerste relaties in je leven vormen de blauwdruk voor alle hechte relaties die daarna nog komen. Gehechtheidspatronen worden vastgelegd in het impliciete geheugen, dat verspreid is door geheel het brein en ook het lichaam. Wanneer de gehechtheidservaringen erg onveilig waren, zoals bij een getraumatiseerde gehechtheidsrelatie, kan dit later tot erg veel interpersoonlijke problemen leiden. Ook in de behandelrelatie komen we deze problemen tegen. De gehechtheidspatronen zijn vaak krachtige neuronale verbindingen, als duidelijke paden, waar cliënten maar moeilijk van kunnen afwijken. Daarom proberen we als therapeut in de behandeling er nieuwe en gezondere paden naast te leggen. Met andere woorden we bieden de cliënt andere relationele ervaringen en hopen dat deze op den duur ook krachtige paden worden. Misschien zelfs met heel veel goede gezonde interpersoonlijke ervaringen, worden het bredere paden die vaker genomen worden dan de oude.

Echter, traumatische hechtingsrelaties lijken wel verslavend. Elke keer als weer de oude toxische paden worden bewandeld, gaan neuronen weer vuren, en als neuronen tezamen vuren, worden de verbindingen weer versterkt. Soms zeggen behandelaren ‘Onveiligheid is zo bekend dat de client het iedere keer weer opzoekt’. Wat drijft iemand om telkens weer deze toxische gehechtheidsrelaties te blijven opzoeken? Is het werkelijk verslavend, is het zoals men zegt ‘een mate van veiligheid’?

In deze lezing zal Renate allereerst in simpele woorden de normale, veilige en suboptimale, gehechtheidsrelatie afzetten tegen de complexe getraumatiseerde of gedesorganiseerde gehechtheidsrelatie. Vervolgens gaat ze in op ouders, kinderen en relaties en hoe cliënten te ondersteunen in het afscheid nemen van relaties die hen weerhouden van de weg naar herstel.

Leestips
Echo’s van trauma. Boom Uitgevers.

Voorbeeld:
Lanius, R. A., Vermetten, E., & Pain, C. (Eds.). (2010). The Impact of Early Life Trauma on Health and Disease: The Hidden Epidemic. Cambridge University Press.

Kort CV
Renate Geuzinge is BIG geregistreerd psychotherapeut en gz-psycholoog, gespecialiseerd in vroegkinderlijke chronische traumatisering. Dat doet ze vanuit scholing in meerdere methodes, zoals persoonsgerichte psychotherapie, cognitieve gedragstherapie, groepsdynamica, sensorimotor psychotherapie en EMDR. Renate is oprichter van het Instituut voor Interpersoonlijke Neurobiologie (IPNB) en als supervisor en leertherapeut aangesloten bij de NVP en de VPeP. Daarnaast is ze al vele jaren docent aan diverse postdoctorale opleidingen (in Groningen, Zwolle, Utrecht, Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen, Leuven en Brussel) en ook aan de Trauma Academie (PAO).

Keynote 3 Dr. Saskia Knapen – Een moeilijke behandelrelatie heb je niet alleen

We zijn geneigd het niet slagen van behandelingen vooral toe te schrijven aan gedrag van onze cliënten. Ze zijn te moeilijk of te weinig gemotiveerd of te ernstig gestoord. Maar wat is onze eigen rol? Is een persoonlijkheidsstoornis niet eerder een stoornis van de relatie in plaats van het individu? In deze lezing leer je over het relatief nieuwe theoretische concept ‘epistemisch vertrouwen’ en welke impact deze theorie heeft op de visie op trauma, persoonlijkheidsproblematiek en moeilijk gedrag. Hoe kunnen we proberen door moeilijk gedrag heen te kijken en het te begrijpen in het licht van een geschiedenis van onveiligheid, in plaats van het te proberen te beheersen? En hoe zit het met onze eigen rol? Wanneer verliezen we ons eigen mentaliserend vermogen wanneer we geconfronteerd worden met moeilijk gedrag? Hoe gaan we om met epistemisch wantrouwen en wat kunnen we doen om de client alsnog te bereiken?

Kort CV
Dr. Saskia Knapen is psychiater en MBT-therapeut. Zij was 15 jaar werkzaam in een AMBIT team bij Atrecht voor ernstige persoonlijkheidsstoornissen (EPA PS) en was tevens Inhoudelijk Leidinggevende van de Zorgeenheid Persoonlijkheidsstoornissen van Altrecht. Zij heeft de AMBIT-werkwijze geïntroduceerd in Nederland en richtte AMBIT expertise NL op onder licentie van het Anna Freud Centre in Londen. Zij nam deel aan diverse podia van het kenniscentrum Persoonlijkheidsstoornissen, waaronder EPA PS en figureerde in instructiefilmpjes van het kenniscentrum over de basishouding, diagnostiek en repareren van breuken en de MBT serie van Psyflix.

Saskia Knapen is onlangs gepromoveerd bij de VUMC op epistemisch vertrouwen en heeft met haar proefschrift een waardevolle bijdrage geleverd aan “Unraveling Epistemic Trust”. Haar onderzoek biedt nieuwe inzichten en haar grondige analyse en innovatieve benadering hebben een positieve impact op het vakgebied. Haar werk getuigt van toewijding en academische excellentie, en vormt een inspiratie voor toekomstig onderzoek.

Klik hier om haar proefschrift te downloaden.

Drs. Peter Rombouts – Aanwezig blijven in de beweging

Drs. Peter Rombouts is organisatie- en veranderkundige en drievoudig wereldkampioen Argentijnse Tango. Na zijn studie beleids- en organisatiewetenschappen aan de Tilburg University is hij zich gaan verdiepen in het samenbrengen van de wereld van de kunsten en de wereld van organisaties.

Het gaat hem om het aanwakkeren van creatiekracht daar waar deze, om welke goede reden ook, is vertrokken. Als mens beschikken we over meerdere vormen van intelligentie, meerdere registers waaruit we kunnen putten in het omgaan met een steeds complexere wereld. In onze tijd heeft het rationele denken de overhand gekregen op andere vormen van weten zoals bijvoorbeeld het lichamelijke, systemische, muzikale weten. Peter is gepassioneerd om het volle potentieel in mensen naar boven te halen waarbij naast denken en spreken ook het voelen, waarnemen en het diep vertrouwen op intuïtie een volwaardige plek krijgt in het handelen en zijn van mensen.

Peter is eigenaar van zijn eigen bedrijf, partner bij The Curiosophy Collective en docent en onderzoeker aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht waarin hij werkt aan de (door)ontwikkeling van Muzische Werk.

Keynote 4 Drs. Mariëtte Groenendijk – EMDR bij hechtingstrauma

De lezing gaat na een korte inleiding over type 3 trauma, in op de invloed van hechtingsproblematiek op de indicatiestelling voor EMDR bij volwassenen die lijden onder de gevolgen daarvan. Er wordt uitgelegd wanneer en waarom een zorgvuldige, verantwoorde en succesvolle EMDR-therapie een gefaseerde aanpak nodig heeft.

Vervolgens gaat het over wat traumaverwerking behelst en beoogt wanneer het om vroegkinderlijk chronisch trauma gaat. Lukt dit ook bij ernstig hechtingstrauma en wat is dan globaal het verloop van de behandeling? Volstaat EMDR of is er meer nodig?

Er volgen praktische tips over de toepassing van EMDR bij deze doelgroep en benodigde aanpassingen wanneer sprake is van structurele dissociatie.

Daarna wordt stil gestaan bij de rol van de therapeut. De therapeut is in deze behandelingen namelijk behalve EMDR-therapeut ook een therapeutische hechtingsfiguur en niet te vergeten medemens. Als therapeutische hechtingsfiguur moet je dealen met de dynamiek en reënactments in de overdrachtsrelatie en deze goed leren benutten. Als medemens wordt veel van je gevraagd in deze behandelingen, maar ben je ook getuige van krachtige veranderingsprocessen.

Tot slot worden de mogelijke resultaten van EMDR bij hechtingstrauma benoemd en toegelicht.

Kort cv
Mariëtte Groenendijk is klinisch psycholoog en (kinder- en jeugd)psychotherapeut en EMDR-supervisor. Ze heeft ruim 30 jaar ervaring in de (intensieve) behandeling van dissociatieve stoornissen bij volwassenen en was lang teamleider van een TopReferent TraumaCentrum. Sinds 2012 behandelt ze in de eigen praktijk ook complex trauma bij kinderen. Zij geeft lezingen over EMDR bij complexe PTSS/dissociatieve stoornissen/hechtingsproblematiek.

Sinds 2017 verzorgt ze jaarlijks een 3 daagse verdiepingscursus voor EMDR-therapeuten : ‘Behandeling van vroegkinderlijk chronisch trauma en dissociatie’. Ze schreef over EMDR bij een cliënte met DIS in het casusboek EMDR onder redactie van Hornsveld en Berendsen (2009) en publiceerde als co-auteur over EMDR bij dissociatie in het Journal of EMDR Practice and Research (2013/2014). Ze schreef mee aan de zorgstandaard voor dissociatieve stoornissen.

Deelsessies

Deelsessie 1: Epistemische hechting, het weke hart van de behandelaar en het risico op (te) lange behandelingen bij vroegkinderlijk getraumatiseerden
Drs. Martijn Stöfsel

Deelsessie 2: Houd me los! Lichaamsgericht behandelen bij gedesorganiseerde hechting en vroegkinderlijk trauma.
Adriaan de Bruin, MSc., MA

Deelsessie 3: How to handle overdrachtsmanifestaties met abrupte wisselingen of combinaties van hechtingsgedrag
Dr. Annemieke van Dijke

Deelsessie 4: “Vastplakken of loslaten, weggooien of meenemen, kapotmaken of toch koesteren…” Beeldende therapie bij mensen met een gedesorganiseerde gehechtheidsstijl.
Wieke Hensbroek

Deelsessie 5: Onveilig gehechte zorgverlener en de therapeutische relatie
Drs. Corinne Bronsink

Deelsessie 6: ‘Missie afbreken…’ de werkrelatie tussen therapeut en cliënt, vanuit de hechtingspatronen van de therapeut bezien. Een persoonlijk verhaal.
Drs. Christel Kraaij

Deelsessie 7: “De gegijzelde therapeut”
Drs. Joany Spierings

Afsluitende lezing en muziek door Drs. Kees Blase

Neurofysiologische aanvulling met HRVbiofeedback bij emotieregulatie en traumabehandeling
Onveilige hechting en verstoringen in de affect-regulatie hangen samen met een verstoorde Nervus Vagus. Balans tussen Sympathisch zenuwstelsel en Nervus Vagus is essentieel voor balans van het autonome zenuwstelsel en dus voor een veilig gevoel, veilige hechting sociale betrokkenheid en biologische ontwikkeling. Het mooie is dat we inmiddels een wetenschappelijke methode hebben ontwikkeld om zelf het autonome zenuwstelsel weer in balans te brengen, wat ook meetbaar is met Heart Rate Variability biofeedback. De client heeft nu zelf een methode om in veilige balans te komen. Adem is daarbij de sleutel, HartFocus bewegingsoefeningen ondersteunen dit en Medische instrumenten als Balance manager en StressEraser pro helpen de client om deze zelfsturing te realiseren. Ook zullen we laten zien wat het HRV-patroon is bij EMDR-behandeling en andere behandelinterventies (felt sense) waardoor het proces nog inzichtelijker is.
We sluiten af met een muzikaal samenzijn. Samen zingen zorgt voor sociale verbondenheid.

Leestips
*Blase, Zelf het autonome zenuwstelsel in balans brengen met je hartritme, Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde (2018), nr 2, pag 20-25.
*Blase, Vermetten, Lehrer, Gevirzt, Neurophysiological Approach by Self-control of your stress related Autonomic Nervous System with Depression, Stress and Anxiety Patients (2021) Int J.Environ Res Public Health, 2012,18, 3329.

Kort CV
Kees Blase heeft in 2000 de HRV-biofeedbackmethodiek naar Nederland gebracht, eerst in het onderwijs, later in de gezondheidszorg. Hij geeft lezingen op internationale congressen, in 2024 in Ljubljana en heeft ook congressen in Nederland georganiseerd, waarbij hij de hoogleraren Stephen Porges, Bessel vd Kolk, Erik Vermetten en Daniel Goleman als spreker heeft uitgenodigd (2005, 2008, 2013, 2019). In het opleidingscentrum HartFocus geeft hij driedaagse opleidingen voor psychologen, psychiaters en artsen, maar ook voor PMTers, fysiotherapeuten en therapeuten.

EPISTEMISCHE HECHTING, HET WEKE HART VAN DE BEHANDELAAR EN HET RISICO OP (TE) LANGE BEHANDELINGEN BIJ VROEGKINDERLIJK GETRAUMATISEERDEN

Workshop door Drs. Martijn Stöfsel, klinisch psycholoog-psychotherapeut in eigen psychotherapie en onderwijspraktijk

Toelichting
Vroeg kinderlijke traumatisering leidt tot verstoringen in de hechting en identiteitsontwikkeling. Hierdoor ontstaat er in de behandeling een epistemische hechting, waarbij in de therapeutische relatie een vervulling van hechtingsbehoeften plaatsvindt die in de jeugd er niet was. Die ontstane afhankelijkheid is op zich niet problematisch en vaak onvermijdelijk. Echter binnen die afhankelijkheid moet er een geleidelijke groei naar epistemsiche onafhankelijkheid plaatsvinden. Met enige regelmaat gebeurt dit niet en verwordt een behandeling tot een bekrachtiging van de epistemische afhankelijkheid van de cliënt, waar ogenschijnlijk beiden tevreden mee zijn, maar waar eigenlijk nog maar weinig in gebeurt. Hierbij speelt de afhankelijkheidsbehoefte van de cliënt een rol en het ‘weke hart’ van de behandelaar. Hierdoor kunnen behandelingen onnodig lang worden. Dat is niet handig in deze tijd met weinig GGZ-capaciteit, dat doet soms ook geen recht aan al wel behaalde resultaten.

Wat voor dynamieken spelen er dat cliënten behandelingen te lang willen laten duren? En -nog interessanter- wat voor dynamieken spelen er dat behandelaren behandelingen te lang laten duren? Doel van deze workshop is om behandelaren bewust te laten worden van hun eigen dynamieken, waarbij het ‘weke hart’ van de behandelaar een grote rol speelt.

Afgesloten wordt met concrete tips om behandelingen niet langer te laten duren dan zinvol is.

Leestips

• Stöfsel & Mooren (2017), Het weke hart van de behandelaar: over compassie en lange In: Trauma en persoonlijkheidsproblematiek. BSL.
• Reinders & Boot (2020). Korter behandelen of efficiënter behandelen? In: Tijdschrift voor Gedragstherapie, 53, 2, blz 103-112.

Kort CV
Martijn Stöfsel is klinisch psycholoog-psychotherapeut en werkzaam in zijn psychotherapie- en onderwijspraktijk in Lunteren. Hij heeft meer dan twintig jaar gewerkt bij het SinaiCentrum, een Joodse instelling voor geestelijke gezondheidszorg, gespecialiseerd in de behandeling van psychotrauma ten gevolge van oorlog, geweld en verlies. Hij heeft als hoofd behandeling gewerkt op de verslavingskliniek De Wending van het Leger des Heils. Hij publiceerde, alleen en met co-auteurs, diverse boeken: ‘Complex trauma’ (2010), ‘Diagnosing and Treating Complex Trauma’ (2014), ’Lunteren en de Tweede Wereldoorlog’ (2015), ‘Trauma en persoonlijkheidsproblematiek’ (2017)‘Trauma en Verwerkingstechnieken’ (2020). En ‘Trauma en disfunctioneel Zelfbeeld’ (2023).

Hij geeft lezingen, workshops en cursussen op het gebied van de cognitieve gedragstherapie, psychotrauma, persoonlijkheidsproblematiek en de gevolgen voor de behandelaar en hij is columnist bij de Lunterse Krant. Hij is supervisor-leertherapeut VGCt, EMDR-practitioner, supervisor en psychotraumatherapeut bij de NtVP en supervisor schematherapie en NVP.

Houd me los! Lichaamsgericht behandelen bij gedesorganiseerde hechting en vroegkinderlijk trauma

Toelichting
Hechtingsproblemen en trauma hebben altijd een lichamelijke én een relationele component. Ze zijn (grotendeels) ’aan den lijve’ opgelopen, in contact met andere mensen. De klachten die ermee samenhangen uiten zich dan ook dikwijls fysiek en relationeel. Behandeling moet zich daarom richten op zowel de lichamelijke als de relationele vraagstukken. Middels psychomotorische therapie (PMT) wordt op een lichaamsgerichte en ervaringsgerichte manier gewerkt aan het leren verhouden tot het ‘ik ten opzichte van het eigen lichaam’ en het ‘ik ten opzichte van de ander’. Men leert (opnieuw) dat we een lichaam zijn én een lichaam hebben.

In deze workshop zullen we aandacht hebben voor theoretische achtergronden en praktische toepassingen van ervarings- en lichaamsgerichte behandeling voor elke discipline. De workshop beoogt bij te dragen aan het begrijpen en kunnen duiden van fysieke uitingsvormen bij hechtingsproblemen en trauma. Ook geeft het inspiratie voor behandeling en bejegening van mensen met dergelijke klachten. Specifiek is er ruimte voor de toepassing bij mensen met dissociatieve stoornissen? Hoe kunt u bijdragen aan voorwaarden zodat uw cliënt verder kan komen?

Leestips
Wehrle, M. (2020). Being a body and having a body. The twofold temporality of embodied intentionality. Phenomenology and the Cognitive Sciences, 19(3), 499–521. https://doi.org/10.1007/s11097-019-09610-z
Scheffers, M. (2018). Body experience in patients with mental disorders. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.

Kort CV
Adriaan de Bruin (BSc, MA) is psychomotorisch therapeut bij Trauma & Transitie in Doorn. Hij volgde een bachelor- en masteropleiding tot psychomotorisch therapeut aan Hogeschool Windesheim en een bachelor psychologie aan de Open Universiteit. Hij werkt sinds 2009 als psychomotorisch therapeut en heeft vooral ervaring met volwassenen die kampen met gevolgen van vroegkinderlijk trauma, in de vorm van persoonlijkheidsproblematiek, (complexe)PTSS en dissociatieve stoornissen.

How to handle overdrachtsmanifestaties met abrupte wisselingen of combinaties van hechtingsgedrag

Toelichting
Vroeg trauma-gerelateerde onveilige gehechtheid uit zich tijdens de behandeling vaak in de vorm van verstoringen in zelf- en emotie regulatie, identiteitsverwarring en (somatoforme) dissociatie. Dit heeft zo zijn invloed op de kwaliteit van de therapeutische relatie én op het verloop van de therapeutische relatie. In deze workshop wordt aan de hand van een model van disregulatie verder ingegaan op de alliance ruptures en hoe hiermee om te gaan bij mensen met oa complex PTSS/DESNOS, BPD, en FNS. De focus zal liggen op gedesorganiseerde gehechtheidstijlen en geassocieerde klachten en symptomen en hoe deze onderscheiden worden van dismissive- en gepre-occupeerde gehechtheidstijlen en geassocieerde klachten en symptomen. Vervolgens zal per stijl worden ingegaan op behandelinterventies en adviezen voor de therapeutische relatie. Aan de hand van klinische vignetten zal er ook aandacht zijn voor het werken met (huis)dieren en de natuur, behandelen met digitale ondersteuning. Een en ander wordt onderbouwt met bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek. Er is ook ruimte om eigen casuïstiek in te brengen.

Leestips
Van Dijke, & van Lankveld (2019). Videoconferencing psychotherapy in an app-environment for trauma-related psychopathology. In: Psychological Trauma. IntechOpen ISBN 978-1-78984-370-5. DOI: https://dx.doi.org/10.5772/intechopen.86364 of https://mts.intechopen.com/books/psychological-trauma/videoconferencing-psychotherapy-in-an-app-environment-for-trauma-related-psychopathology
Van Dijke, A., & Ford, J.D. (2015). Adult Attachment Fears and Emotion Dysregulation in Borderline Personality and Somatoform Disorders. Borderline Personality Disorder and Emotion Dysregulation, 2:6. doi:10.1186/s40479-015-0026-9

Voorbeeld:
Lanius, R. A., Vermetten, E., & Pain, C. (Eds.). (2010). The Impact of Early Life Trauma on Health and Disease: The Hidden Epidemic. Cambridge University Press.

Kort CV
Annemiek van Dijke, PhD, Klinisch NeuroPsycholoog BIG en Klinisch Psycholoog BIG en psychotherapeut BIG/ NVP. Ze is gepromoveerd op vroeg trauma-gerelateerde verstoringen in de affectregulatie en identiteitsontwikkeling, gehechtheidsrelaties, en dissociatie bij mensen met oa DESNOS/ DTD, BPD, (complexe) PTSS en FNS/ conversie. Als senior onderzoeker is ze verbonden aan het LUMC-NeLL en aan Indigo I-psy PsyQ Brijder. Daarnaast is ze Lid Netwerk Dissociatieve stoornissen van de Parnassia Groep, geeft ze supervisie, consultatie, en onderwijs op dit gebied vanuit haar eigen praktijk PNP-Zuidas. Ook is ze bestuurslid van de ESTD geweest en heeft ze ISSTD awards gewonnen voor haar werk op het gebied van complex trauma en dissociatie.

“Vastplakken of loslaten, weggooien of meenemen, kapotmaken of toch koesteren…” Beeldende therapie bij mensen met een gedesorganiseerde gehechtheidsstijl

Toelichting
Binnen de beeldende therapie wordt er een product gemaakt dat je je eigen kunt maken, je kunt je ermee verbinden, het kan opgeborgen, verstopt of vernietigd worden. Het kan bestaan uit losse delen of juist in elkaar verstrengeld zijn.

Je kunt jezelf weergeven, en de ander, en jezelf met die ander, of toch niet.

Het beeldend werken zelf, biedt een mogelijkheid om samen in een ruimte te zitten, therapeut en cliënt, je te verhouden tot de ander via het werken op papier, ver van elkaar vandaan, naast elkaar, op hetzelfde vel papier, naar de ander toe werkend, of van de ander wegdraaiend.

In deze workshop wil Wieke laten zien en ervaren wat beeldende therapie kan bieden in het herkennen, zichtbaar maken en onderzoeken van de effecten van met name gedesorganiseerde gehechtheid.

Leestips
Verfaille, M.(2011).Mentaliseren in Beeldende Vaktherapie. Met casuïstiek van Gizella Smet en Wijntje van der Ende. Garant Antwerpen-Apeldoorn
Hinz, L.D. (2009). Expressive Therapies Continuum. A framework for using art in therapy. New York/London: Routledge.

Voorbeeld:
Lanius, R. A., Vermetten, E., & Pain, C. (Eds.). (2010). The Impact of Early Life Trauma on Health and Disease: The Hidden Epidemic. Cambridge University Press.

Kort CV
Wieke Hensbroek, geregistreerd beeldend therapeut en LVSC supervisor bij centrum voor Transitie te Doorn en in eigen praktijk te Veenendaal. Ervaren in het werken met mensen met complex trauma en dissociatieve problematiek.

Onveilig gehechte zorgverlener en de therapeutische relatie

Toelichting
Hoewel daar in onze cultuur van werken en opleiden weinig aandacht voor is, blijkt Uit onderzoek een niet gering deel van de psychologen onveilig gehecht te zijn. We leren in de opleiding om voldoende distantie te bewaren en onze cliënten niet te ‘belasten’ met deze eigen ervaringen. Maar wat is eigenlijk belastend: onveilige hechting die geheim gehouden moet worden of onveilige hechting die openlijk besproken wordt?

Na de opleiding tot Zorgprofessional met Ervaringsdeskundigheid begon zij mijn eigen ervaringen met mishandeling/misbruik en met onveilige hechting met cliënten te delen in de behandeling. Graag neem ze je mee in haar ervaringen hiermee. En we gaan ook actief aan de slag met elkaar!

Leestips
Weerman, De Jong, Karbouniaris, Overbeek, Van Loon. (2019). ‘Professioneel inzetten van ervaringsdeskundigheid’
Dijk van, J, et.al. (2022). Leertherapie: practise what you preach. Tijdschrift voor psychotherapie, 6
Kooiman, Kees (2018). De patient, de therapeut en hun hechtingsstijl. Tijdschrift voor psychotherapie, 4
Oostindier, A. & Tinga, N. (2023). Over onze psychische gezondheid als zorgprofessionals. Psyxpert 3, 12-20.
Swildens (1998). De persoon van de psychotherapeut: een cliëntgerichte visie. Tijdschrift voor psychotherapie, 6

Kort CV
Corinne Bronsink is als GZ-psycholoog, psychotherapeut en Ervaringsdeskundige werkzaam bij GGNet. GGNet stimuleert de inzet van eigen ervaringen, ook door behandelaren. Corinne volgde de leergang ‘Zorgprofessional met Ervaringsdeskundigheid bij Windesheim. Zij is co-auteur van een module over het inzetten van eigen ervaringen door psychologen.

‘Missie afbreken…’ de werkrelatie tussen therapeut en cliënt, vanuit de hechtingspatronen van de therapeut bezien: een persoonlijk verhaal

Toelichting
Sinds de laatste tijd ben ik me steeds bewuster van de invloed van mijn hechtingsstijl in de therapeutische relatie, zowel de positieve aspecten als de beperkende en soms zelfs beschadigende aspecten ervan. Leertherapie, opleidingen, super- en intervisie kan niet voorkomen dat je jezelf, inclusief je eigenaardigheden ten aanzien van gehechtheid meeneemt. Sterker nog, het kan niet anders dan dat elkaars hechtingsstijlen elkaar ontmoeten tijdens een intensief therapeutisch proces. Alles doorgewerkt hebben voordat je een goede behandelaar kunt zijn, is een illusie. Echter, de cliënt jouw hechtingsissues laten oplossen is zeker niet de bedoeling. Hoe ga je echt contact aan, wat bijdraagt aan herstel van de client, juist als je jezelf niet optimaal voelt. Hoeveel ruimte is er om zelf ook te mogen groeien, zonder dat dat een doel op zich. Is dat not done of juist een vereiste als je vanuit gelijkwaardigheid samen wil werken? En hoe verhoudt het zich tot de beroepscode? Ik neem je mee in mijn dagelijkse praktijk en ga graag met je in gesprek over deze thema’s.

Leestips
Steele, K., Boon, S., & en Van der Hart, O. (2017). Behandeling van traumagerelateerde dissociatie. Een praktische integratieve benadering. (Hoofdstukken 2, 3 en 4). Uitgeverij Mens!

Wallin, D. Gehechtheid in psychotherapie. (2010). Nieuwezijds B.V. Uitgeverij

Kort CV
Drs. Christel Kraaij (klinisch psycholoog) behandelt sinds 2008 volwassenen die kampen met de gevolgen van vroegkinderlijk trauma. Na bij twee TRTC’s gewerkt te hebben, heeft ze sinds 2022, samen met andere betrokken collega’s een eigen GGZ-instelling geopend, Trauma en Transitie. Daarnaast is ze mede-grondlegger van TransitieLAB, voor persoonlijke en professionele ontwikkeling. Traumasensitief werken, werken vanuit waarden en zorgen voor een goede inbedding zijn belangrijke aandachtspunten binnen het Centrum voor Transitie. Christel is daarnaast als docent verbonden aan de Trauma-academie van de PAO Psychologie en de Rinogroep. Ze heeft zich gespecialiseerd in de behandeling van de Dissociatieve Identiteitsstoornis (DIS), in het bijzonder met een achtergrond van georganiseerd misbruik. Ze geeft (team)supervisie en publiceert artikelen. Tenslotte maakt ze regelmatig gebruik van LinkedIn om bewustwording te creëren over en koudwatervrees te verminderen voor DIS.

De gegijzelde therapeut – Drs. Joany Spierings

Toelichting
Er zijn cliënten die in de behandeling gedrag laten zien wat in de ‘gewone wereld’ niet geaccepteerd zou worden: dreigen, dwingen, claimen, aanklagen, verbaal geweld en een enkele keer zelfs fysiek geweld. Wij therapeuten zijn geneigd dit soort wangedrag te interpreteren als deel van het ziektebeeld, en het daarmee op een bepaalde manier te vergoelijken, te bagatelliseren, te meten aan andere maatstaven dan de maatschappelijke codes.

De vraag die in deze presentatie aan de orde gesteld wordt: is het begrijpen en tolereren van wangedrag in het licht van “het ziektebeeld” altijd op zijn plaats?

Het gedrag van de therapeut daarentegen is gebonden aan strenge regels en voorschriften, aan een veelheid van ethische codes, in het leven geroepen om de cliënt te beschermen en strikt gehandhaafd met sancties. Daarbij wordt de cliënt gezien als de kwetsbare en de machteloze, overgeleverd aan de machtige hulpverlener.

De vraag die in deze presentatie aan de orde gesteld wordt: is de cliënt wel zo machteloos, en is de therapeut wel zo machtig? Wie moet eigenlijk beschermd worden tegen wie?

De ideeën die in de maatschappij als geheel leven over (het recht op) ‘hulp’ en (de plicht van) ‘hulpverleners’, en de maakbaarheid van geluk, vormen een derde belangrijke factor in dit krachtenveld.
De vraag die in deze presentatie aan de orde gesteld wordt: worden wij niet soms door de maatschappij opgezadeld met een onmogelijke opgave, in een onwerkbare situatie?

Leestips
Appelo, M. (2018) Verslagen door het tuchtrecht. Boom, Meppel.
Verhulst, J.C.R.M. (2002) Therapie als alibi. Swets & Zeitlinger, Lisse.

Kort CV
Joany Spierings is GZ-psycholoog/psychotherapeut en EMDR supervisor. Zij heeft meer dan 45 jaar werkervaring in de specialistische GGZ met als expertise persoonlijkheidsstoornissen en traumagerelateerde stoornissen. Daarnaast verzorgt zij cursussen en spreekt op (EMDR) congressen over complex trauma en gecompliceerde rouw in vele landen binnen en buiten Europa. Ook heeft zij deel uitgemaakt van een groot aantal humanitaire EMDR projecten.