Diagnose en behandeling chronisch trauma bij kinderen en adolescenten

Onder chronische traumatisering bij jeugdigen verstaat de expertgroep de schadelijke biologische, psychologische en sociale gevolgen van (een combinatie van) stressvolle en potentieel traumatische gebeurtenissen tijdens de kind- en jeugdjaren zoals: aanhoudende en langdurige mishandeling (emotioneel, fysiek, seksueel), het getuige zijn van aanhoudend en langdurig geweld in het gezin, aanhoudende en langdurige verwaarlozing (emotioneel, pedagogisch, fysiek), verkeren in oorlogsomstandigheden en/of hebben moeten vluchten, langdurig moeten ondergaan van pijnlijke medische handelingen en multipele traumatische verliezen.

Er is bij kinderen en jongeren veelal sprake van meerdere vormen van traumatisering. Seksueel misbruik gaat bijvoorbeeld vaak gepaard met emotionele verwaarlozing (Draijer, 1990). Jeugdigen die dergelijke traumatische gebeurtenissen hebben ervaren kunnen traumagerelateerde stoornissen ontwikkelen. De volgende classificaties¹ worden hier in de klinische praktijk voor gebruikt:

“¢ Posttraumatische Stressstoornis (PTSS)
“¢ Complexe Posttraumatische Stressstoornis
“¢ Developmental Trauma Disorder
“¢ Dissociatieve stoornis Niet Anderszins Omschreven (DSNAO)
“¢ Dissociatieve Identiteitsstoornis (DIS)
“¢ Conversiestoornis
“¢ Reactieve hechtingsstoornis
“¢ Borderline persoonlijkheidsstoornis
“¢ Aanpassingsstoornis, chronisch
“¢ Separatieangststoornis
“¢ Gedragsstoornis
“¢ Eetstoornissen

Aan de hierboven aangeduide stoornissen ligt vaak chronische traumatisering ten grondslag die in de kinder- en jeugdfase heeft plaatsgevonden. Er kunnen echter ook andere stoornissen voorkomen. Het is noodzakelijk om naast beschrijving van het klachtenpatroon een beschrijvende diagnose op te nemen waarin de dynamiek en/of veronderstelde etiologie van de klachten met de traumatische ervaringen wordt weergegeven. Een voorbeeld hiervan is ‘een eetstoornis gerelateerd aan onverwerkte ervaringen m.b.t. seksueel misbruik’.

Hoewel problemen en klachten bij de jeugdigen de invalshoek zijn voor de expertgroep, blijft de aandacht bij de diagnose en behandeling niet tot de jeugdigen beperkt. Ook het systeem waarin de jeugdigen leven – gezin, pleeggezin, directe verzorgers – en waarvan zij in sterke mate afhankelijk zijn, wordt betrokken; in principe vinden jeugdigen daar hun basisveiligheid en liggen daar de voorwaarden voor verdere ontwikkeling.